مدیریت ریسک چیست؟

مدیریت ریسک مفهومی جز پیش‌گیری و کاهش خطر نیست. وظیفه مدیر ریسک در رسیدن به هدف‌های مؤسسه، مکمل وظایف اصلی مدیریت است تا آن موسسه بتواند با ظرفیت و توانائی‌های کامل فعالیت کند. به مفهوم دیگر، مدیریت ریسک هماهنگی و فعالیت امر تولید را در زمینه پتانسیل ریسک‌هائی که سازمان با آن روبه‌رو است مورد توجه قرار می‌دهد.

مدیر ریسک وظایف خود را در چهار مرحله به شرح زیر انجام می‌دهد:
الف‌ـ شناسائی ریسک؛ ب‌ـ ارزیابی ریسک؛ پ‌ـ کنترل ریسک؛ و ت‌ـ تأمین منبع مالی برای برخورد با ریسک.

گروه های چهارگانه ریسک کدامند؟

گروه‌های چهارگانه ریسک عبارتند از:
الف‌ـ ریسک‌های خالص یا ایستا که ممکن است نتیجه زیان یا عدم زیان داشته باشند، مانند داشتن اتومبیل در مقابل خطرهائی که برای دارنده آن ممکن است داشته باشد.
ب‌ـ ریسک‌های سوداگرانه‌ که ممکن است نتیجه زیان، عدم زیان و سود داشته باشند، نظیر فعالیت‌های تجاری یعنی خرید به نیت فروش با قیمت بالاتر.
پ‌ـ ریسک‌های خاص که در صورت تحقق، آثار زیانبار آن‌ها دامن‌گیر گروه کوچکی می‌شود؛ برای مثال، افراد یک خانواده که با اتومبیل خود مسافرت می‌کنند و در راه تصادف می‌کنند یا اعضاء تیم کوهنوردی که مسیر را گم می‌کنند و در طوفان و سرما گرفتار می‌شوند و صدمه می‌بینند.
ت‌ـ ریسک‌های عام که در صورت وقوع، تعداد زیادی از مردم دچار خسارت جانی و مالی می‌شوند، مانند سیل، طوفان و زلزله.
از میان این چهارگروه، ریسک‌های خالص و خاص بیمه‌پذیرند و مطلوب بیمه‌گران. زیرا که بیمه‌گر، هم قادر به ارزیابی عوامل مؤثر در ریسک و تعیین حق بیمه است و هم، خسارت وارده در حدی است که بیمه‌گر با مدیریت مالی مناسب توان پرداخت آنها را دارد.

از دو گروه باقی‌مانده، ریسک‌های سوداگرانه به‌هیچ‌وجه بیمه‌پذیر نیست، زیرا که عوامل مؤثر در ریسک‌های سواگرانه به‌قدری زیاد است که بیمه‌گر نمی‌تواند همه این عوامل را شناسائی کند، در نتیجه نمی‌‌تواند حق بیمه را تعیین کند.

گروه ریسک‌های عام از نظر فنی، بیمه‌پذیرند، زیرا که با تواتر و شدت متغیر، در گذشته اتفاق افتاده و احتمال وقوع آنها در آینده نیز وجود دارد. از آن‌جا که دامنه خسارت‌ها در صورت تحقق ریسک عام بسیار وسیع و توان مالی بیمه‌گر نیز برای پرداخت خسارت، محدود است، مطلوبیت چندانی برای بیمه‌گر ندارد. افزون بر این، تأمین پوشش بیمه اتکائی برای ریسک‌های عام نیز به سادگی امکان‌پذیر نیست و حق بیمه سنگینی هم نیاز دارد. با این همه، بیمه‌گر تحت شرایطی خاص، برای بیمه‌گذاران متقاضی در مقابل دریافت حق بیمه مناسب آنها را بیمه می‌کند.